Di sản văn hóa

Bia thời Lê sơ là khái niệm chỉ các bia được san khắc trong thời kỳ trị vì của triều đình nhà Lê sơ (1428 – 1527). Đến nay, bia và văn bia thuộc giai đoạn này, đã được nhiều người quan tâm, nghiên cứu. Nhận thấy, hoa văn trang trí trên bia có giá trị nhiều mặt trong việc nghiên cứu lịch sử mỹ thuật, cũng như tư tưởng và văn hóa xã hội đương thời, bài viết tập trung giới thiệu đặc điểm trang trí trên bia thời Lê sơ.

Bài nghiên cứu này, tác giả Léopold Cadière tiếp tục thực hiện danh mục các di tích và
di vật Chăm đã được nêu trong cuốn l’Atlas archéologique (Bản đồ khảo cổ học) của tác giả M.Lunet de Lajonquière. Ông đã đánh số các di tích nhằm bổ sung cho danh mục trước đó. Đồng thời, Cadière cũng trình bày kết quả khảo sát các di tích và di vật Chăm trên vùng đất Quảng Trị và Thừa Thiên, nơi ông đã sống và có thời gian thực hiện nhiều cuộc điền dã. Sau cùng, tác giả đưa ra những chỉ dẫn về ngôn ngữ và địa danh nhằm định hướng cho việc tiếp tục tìm hiểu các di tích và di vật của người Chăm trên vùng đất Bình Trị Thiên.

Là một trung tâm giao thoa các dòng văn hóa, Huế trở thành nơi hội tụ nhiều cổ vật quý hiếm. Tuy nhiên, kể từ cuối thế kỷ XVIII đến nay (đặc biệt dưới thời Pháp thuộc), cổ vật Huế bị “chảy máu” do nhiều nguyên nhân khác nhau. Thực tế trên đã và đang đặt ra yêu cầu cấp thiết – cần những kế hoạch dài hạn và giải pháp cụ thể để không những bảo vệ vẹn toàn mà còn từng bước quy tụ lại những cổ vật vốn ra đi từ xứ Huế.

Trải qua gần 2 thế kỷ, lịch sử đã để lại trên tượng nhiều dấu ấn thời gian. Một số tượng gỗ trong chùa đều bị nứt, hư hỏng, mục rỗng nhiều chỗ, bị bong tróc các lớp sơn phết bên ngoài, ngay cả lớp mạ thếp vàng cũng bị rộp,… nhưng nhìn chung, thân tượng vẫn bền chắc như thách thức với thời gian… Với những giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học tiêu biểu của di tích, năm 1993, chùa Hội Khánh ở Bình Dương đã được nhà nước xếp hạng di tích lịch sử quốc gia.

Bài viết này phân tích một số kết quả đạt được và nhận diện những vấn đề đang đặt ra trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số và miền núi. Trên cơ sở đó, định hướng một số nội dung nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số ở nước ta hiện nay.

Bên cạnh những giá trị nổi bật toàn cầu sẵn có, các khu di sản phải có bộ hồ sơ khoa học đề cử đáp ứng được những yêu cầu cơ bản trong Hướng dẫn thực hiện Công ước UNESCO 1972 về bảo vệ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới (Công ước di sản thế giới). Hồ sơ quần đảo Cát Bà đề cử là di sản thiên nhiên thế giới chính thức được Trung tâm Di sản Thế giới UNESCO tiếp nhận ngày 28/01/2013 là thành công bước đầu của Việt Nam trong việc tạo lập cơ sở khoa học và pháp lý cho việc vinh danh khu di sản…

Bài viết góp phần làm rõ những giá trị lịch sử – văn hóa của giếng làng trong đời sống văn hóa vật chất và tinh thần của các thế hệ cư dân làng xã người Việt nói chung và cộng đồng cư dân làng xã ở xứ Nghệ nói riêng suốt dòng chảy lịch sử dựng nước, giữ nước của dân tộc Việt Nam. Từ đó, chỉ ra một vài nguyên nhân dẫn đến sự biến mất của không ít giếng làng xưa trên địa bàn hai tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh và đề xuất một vài ý kiến với hy vọng một trong những di sản vô giá mà ông cha để lại sớm được phục hồi, góp phần làm cho bức tranh làng Việt ngày càng trở nên tươi đẹp, đáng sống trong công cuộc xây dựng nông thôn mới hiện nay.

Phú Thọ – Đất tổ Hùng Vương, đất phát tích của dân tộc Việt Nam. Trải qua hàng ngàn năm lịch sử, vùng đất này hiện đang bảo tồn, phát huy giá trị của 1372 di tích lịch sử, gồm 161 di tích khảo cổ học, 262 chùa, còn lại là di tích kiến trúc nghệ thuật hoặc dấu vết kiến trúc và các di tích lịch sử cách mạng kháng chiến. Trong số đó (tính đến hết tháng 12 năm 2012), có di tích lịch sử đền Hùng được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt; 73 di tích được xếp hạng quốc gia, 12 di tích lịch sử; 207 di tích kiến trúc nghệ thuật đã được xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh…

…Các giá trị di sản văn hóa phi vật thể của cư dân ven biển Thừa Thiên Huế có vai trò đặc biệt quan trọng không chỉ đáp ứng nhu cầu tâm linh, là nguồn lực tinh thần của sự phát triển bền vững xã hội, mà còn góp phần thực hiện Chiến lược phát triển bền vững xã hội của Đảng ta. Bài viết này, trên cơ sở các nguồn tư liệu thành văn và tư liệu điền dã tại các làng biển ở Thừa Thiên Huế tập trung nêu bật những giá trị đặc trưng về di sản văn hóa phi vật thể và vai trò của nó với sự phát triển bền vững xã hội.

 Trong hoàn cảnh hội nhập toàn cầu, ngành thiết kế xã hội ở Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế hiện nay của khu vực và thế giới. Để có được một vị trí nhất định, góp phần vào việc phát triển đất nước bền vững, ngành thiết kế xã hội ở Việt Nam cần phải đi đúng hướng bằng cách tích hợp các giá trị của kho tàng di sản văn hóa nghệ thuật dân tộc với những yếu tố mới để tạo ra những sản phẩm đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.

Trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính với các kỹ thuật nghiên cứu thực địa và nghiên cứu tư liệu. Qua quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã tìm hiểu được nguồn gốc, kỹ thuật chế tác kinh lá buông của người Khmer tại tỉnh An Giang. Đồng thời, nghiên cứu còn đề xuất một số kiến nghị, giải pháp nhằm bảo tồn và phát triển kinh lá buông của người Khmer tại An Giang…

Trong báo cáo chính trị của Đại hội Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI có đề xuất công nhận di sản văn hóa vật thể thế giới đối với địa đạo Củ Chi. Bài viết đề cập đến những tiền đề các giá trị văn hóa thế giới và đi sâu phân tích một số giá trị cơ bản của di tích lịch sử địa đạo Củ Chi có khả năng đáp ứng được các tiêu chí của Công ước về di sản văn hóa thế giới được UNESCO thông qua ở Paris năm 1972.

…Tìm hiểu thêm về khu 36 phố phường, phố Gia Hội- Chợ Dinh và Sài Gòn xưa, không những thấy rõ “những dấu ấn nơi chốn” được trải nghiệm thông qua mối tương tác gìn giữ tiềm ẩn mà còn nắm bắt được quá trình biến đổi và giải nghĩa sự hình thành cấu trúc liên quan. Bài viết làm rõ một số nền tảng cốt lõi tạo dựng dấu ấn đô thị bản địa. Đây là cơ sở cho các nhà đô thị tiếp cận, xây dựng chương trình bảo tồn di sản văn hóa tích hợp với phát triển đô thị bền vững.

Bài viết đưa ra một cách tiếp cận mới trong quản lý di sản nói chung và khu di sản Hội An nói riêng, xem các hoạt động của con người trong mối tương tác với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội đều là hoạt động văn hoá. Khi đặt văn hoá sinh thái nằm trong hệ thống giá trị văn hoá, sẽ cho ta thấy, mối quan hệ văn hoá – sinh thái – du lịch đối với việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Theo đó, việc tìm ra một mô hình quản lý hợp lý là điều cần thiết để các khu di sản được bảo tồn và phát huy có hiệu quả hơn.