Di sản văn hóa

…Các giá trị di sản văn hóa phi vật thể của cư dân ven biển Thừa Thiên Huế có vai trò đặc biệt quan trọng không chỉ đáp ứng nhu cầu tâm linh, là nguồn lực tinh thần của sự phát triển bền vững xã hội, mà còn góp phần thực hiện Chiến lược phát triển bền vững xã hội của Đảng ta. Bài viết này, trên cơ sở các nguồn tư liệu thành văn và tư liệu điền dã tại các làng biển ở Thừa Thiên Huế tập trung nêu bật những giá trị đặc trưng về di sản văn hóa phi vật thể và vai trò của nó với sự phát triển bền vững xã hội.

 Trong hoàn cảnh hội nhập toàn cầu, ngành thiết kế xã hội ở Việt Nam không thể đứng ngoài xu thế hiện nay của khu vực và thế giới. Để có được một vị trí nhất định, góp phần vào việc phát triển đất nước bền vững, ngành thiết kế xã hội ở Việt Nam cần phải đi đúng hướng bằng cách tích hợp các giá trị của kho tàng di sản văn hóa nghệ thuật dân tộc với những yếu tố mới để tạo ra những sản phẩm đáp ứng nhu cầu phát triển của xã hội.

Trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính với các kỹ thuật nghiên cứu thực địa và nghiên cứu tư liệu. Qua quá trình nghiên cứu, chúng tôi đã tìm hiểu được nguồn gốc, kỹ thuật chế tác kinh lá buông của người Khmer tại tỉnh An Giang. Đồng thời, nghiên cứu còn đề xuất một số kiến nghị, giải pháp nhằm bảo tồn và phát triển kinh lá buông của người Khmer tại An Giang…

Trong báo cáo chính trị của Đại hội Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ XI có đề xuất công nhận di sản văn hóa vật thể thế giới đối với địa đạo Củ Chi. Bài viết đề cập đến những tiền đề các giá trị văn hóa thế giới và đi sâu phân tích một số giá trị cơ bản của di tích lịch sử địa đạo Củ Chi có khả năng đáp ứng được các tiêu chí của Công ước về di sản văn hóa thế giới được UNESCO thông qua ở Paris năm 1972.

…Tìm hiểu thêm về khu 36 phố phường, phố Gia Hội- Chợ Dinh và Sài Gòn xưa, không những thấy rõ “những dấu ấn nơi chốn” được trải nghiệm thông qua mối tương tác gìn giữ tiềm ẩn mà còn nắm bắt được quá trình biến đổi và giải nghĩa sự hình thành cấu trúc liên quan. Bài viết làm rõ một số nền tảng cốt lõi tạo dựng dấu ấn đô thị bản địa. Đây là cơ sở cho các nhà đô thị tiếp cận, xây dựng chương trình bảo tồn di sản văn hóa tích hợp với phát triển đô thị bền vững.

Bài viết đưa ra một cách tiếp cận mới trong quản lý di sản nói chung và khu di sản Hội An nói riêng, xem các hoạt động của con người trong mối tương tác với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội đều là hoạt động văn hoá. Khi đặt văn hoá sinh thái nằm trong hệ thống giá trị văn hoá, sẽ cho ta thấy, mối quan hệ văn hoá – sinh thái – du lịch đối với việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Theo đó, việc tìm ra một mô hình quản lý hợp lý là điều cần thiết để các khu di sản được bảo tồn và phát huy có hiệu quả hơn.

Các dân tộc thuộc nhánh ngôn ngữ Katuic (còn gọi là nhánh Cơ Tu – Bru) gồm: Ta Ôi, Cơ Tu, Bru – Vân Kiều. Họ sinh sống chủ yếu ở dọc biên giới hai nước Việt Nam – Lào. Những dân tộc này còn bảo lưu được nhiều giá trị di sản văn hóa vật thể và phi vật thể đặc sắc, trong đó có một số di sản đã được đưa vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đến nay, giá trị di sản văn hóa chung của các dân tộc này đã và đang góp phần cải thiện, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho cộng đồng, tình thân giữa các dân tộc vùng biên giới và tình hữu nghị hai nước Việt – Lào.

Cho đến nay, trống đồng vẫn là đề tài nghiên cứu thu hút sự quan tâm của nhiều học giả trên thế giới với không ít tranh cãi về nguồn gốc, niên đại, hình dáng, hoa văn… từ đó liên quan đến văn hóa của tộc người sáng tạo ra chúng. Phản hồi lại những nhận định của học giả Trung Quốc Vương Chấn Dong về nguồn gốc và tộc thuộc của trống Ngọc Lũ Việt Nam, tác giả bài viết đã đưa ra những lập luận xác đáng và đầy đủ sở cứ khoa học để khẳng định: Không có mối quan hệ nào giữa người Lạc Việt và người Điền…

Trong quá trình tụ cư và cộng cư, cộng đồng người Dao Quần Trắng ở vùng hồ Thác Bà, tỉnh Yên Bái đã sáng tạo và duy trì được nhiều nét văn hóa đặc sắc. Từ việc phân tích một số giá trị tiêu biểu qua di sản văn hóa, bài viết đề cập đến những vấn đề về công tác bảo vệ, phát huy di sản văn hóa của cộng đồng người này gắn với phát triển du lịch trong bối cảnh hiện nay.

…Ở cấp độ làng/xã, mô hình lễ hội với sự tham gia một cách chủ động, tích cực, hiệu quả trong việc phục hồi và duy trì các hình thức diễn xướng của âm nhạc cồng chiêng. Bài viết nghiên cứu trường hợp lễ hội cồng chiêng tại xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai. Một mô hình lễ hội cộng đồng được thành lập và thực hành ngay sau khi hồ sơ Không gian Văn hóa Cồng chiêng được Tổ chức UNESCO vinh danh.

Chùa Hội Khánh là di tích lịch sử – văn hóa quốc gia, gắn liền với quá trình khai phá khu vực Bình Dương của người Việt trong lịch sử. Đặc biệt, chùa còn là nơi hoạt động của Hội Danh dự trong khoảng những năm 1923- 1926, mà cụ Nguyễn Sinh Sắc – thân sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh là một thành viên sáng lập.

 Trải qua hơn 300 năm hình thành và phát triển, Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) hiện đang lưu giữ một bề dày giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc Kinh, Chăm, Hoa, Khmer với những sắc thái riêng, đặc trưng của vùng đồng bằng sông nước. Các di sản văn hóa (DSVH) ở ĐBSCL không chỉ có giá trị trong việc giáo dục tri thức, hình thành nhân cách con người mà còn đã và đang phát huy vai trò, tiềm năng, thế mạnh của mình trong hoạt động du lịch…

Trong nền chung của văn hóa thế giới, hình ảnh con gà hàm chứa những ý nghĩa tâm linh sâu xa, biểu tượng cho mặt trời, khí dương, sự mạnh mẽ, phát triển, phồn thịnh, là trung gian giữa thần linh và con người, lại có phần gắn với ma thuật. Được con người yêu mến, nên hình ảnh gà khá đa dạng trong văn hóa tâm linh ở từng quốc gia, tộc người. Ở Việt Nam, hình ảnh gà được biểu hiện một cách hồn nhiên, phóng khoáng và hòa đồng, gần gũi với tâm thức dân gian người Việt.