Bài viết tổng hợp những nguồn tư liệu mới giúp nhận diện các đặc trưng văn hóa, khung niên đại cũng như xác định vị trí – mối quan hệ của các di tích khảo cổ học trên vùng đất này trong bối cảnh văn hóa Óc Eo ở Tây Nam Bộ, qua đó, làm rõ những đặc trưng riêng của loại hình di tích kiến trúc tôn giáo và những chuyển biến về tôn giáo, văn hóa, xã hội của các cộng đồng cư dân cổ trên vùng đất này.
Xem chi tiết…Hơn một thế kỷ qua, các công trình kiến trúc mang phong cách Đông Dương ở Hà Nội vẫn có một vị trí quan trọng trong đời sống vật chất và tinh thần của người dân Thủ Đô. Những công trình này vừa là hiện vật sinh ra trong lịch sử đồng thời là nhân chứng lịch sử phản ánh một giai đoạn giao lưu tiếp biến văn hóa nghệ thuật giữa phương Đông và phương Tây….
Xem chi tiết Lăng vua Thiệu Trị là một công trình quan trọng trong hệ thống lăng mộ hoàng gia thời
Nguyễn ở Huế, đồng thời cũng là điểm di tích thuộc Quần thể Di tích Cố đô Huế đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa Thế giới vào năm 1993. Lăng vua Thiệu Trị hàm chứa nhiều giá trị về mặt lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, kiến trúc, trang trí. Trong đó, nghệ thuật trang trí pháp lam tại đây mang tính thẩm mỹ cao, kết cấu tạo hình phong phú, đa dạng, trong đó bắt gặp nhiều hình tượng phổ biến như rồng, Tứ thời, Bát bửu,…
Đông Triều là quê gốc của nhà Trần, nơi nhà Trần xây dựng lăng tẩm, đền miếu. Tư liệu thư tịch cho biết, tại Đông Triều nhà Trần đã cho xây dựng nhiều đền, miếu nhưng hiện chỉ mới xác định được dấu vết của hai di tích là đền An Sinh và đền Thái. Các cuộc khai quật khảo cổ học tại đền Thái năm 2008-2010 đã làm rõ quy mô kiến trúc và khẳng định đền Thái là Thái miếu của nhà Trần. Di tích đền An Sinh còn nhiều điều cần phải làm rõ, các cuộc khai quật đang được tiến hành tại đây sẽ cung cấp những bằng chứng để làm rõ quy mô, tính chất cũng như niên đại của di tích này.
Xem chi tiếtTrụ biểu đình làng tỉnh Thừa Thiên Huế là công trình cao nhất của làng và đóng vai trò là biểu tượng, dấu hiệu nhận biết vị trí đình làng. Qua khảo sát trụ biểu của 50 đình làng tỉnh Thừa Thiên Huế, trụ biểu thường có tiết diện hình vuông, chia làm 3 lối vào đình. Thông thường, 2 trụ giữa có khoảng cách lớn hơn so với khoảng cách từ trụ giữa và trụ biên (xấp xỉ 1,0-1,5 lần). Bên cạnh đó, chiều cao trụ giữa thường cao hơn trụ biên (xấp xỉ 5/4 lần). Trụ biểu có thể chia làm 3 phần: phần đế, phần thân, và phần đỉnh…
Xem chi tiết… Khu vực nghiên cứu nằm tại thôn Lô Lô Chải, xã Lũng Cú, thuộc Công viên địa chất toàn cầu – Cao nguyên đá Đồng Văn, tỉnh Hà Giang. Bài báo tổng hợp, phân tích các khái niệm về homestay; hiện trạng về văn hóa, khí hậu, kiến trúc truyền thống và kiến trúc homestay tại thôn Lô Lô Chải; đưa ra giải pháp hình thái kiến trúc bền vững dạng homestay phù hợp với phát triển trong tương lai.
Xem chi tiếtBài viết chỉ ra những đặc điểm cơ bản có ảnh hưởng đến không gian kiến trúc của làng người Việt (Kinh) trước Cách mạng Tháng Tám 1945. Đó là, làng là đơn vị tụ cư cơ bản, là đơn vị tự quản về các phương diện: bảo vệ an ninh, tổ chức thờ cúng và các phong tục, các hoạt động văn hóa. Các đặc điểm này đã quy định diện mạo của làng từ bên ngoài đến việc bố trí các bộ phận hợp thành bên trong…
Xem chi tiếtTrong tiến trình phát triển đi lên của lịch sử, từ đầu công nguyên cho đến tận ngày nay, trên đất xứ Nghệ đã có hàng trăm công trình kiến trúc văn hóa Phật giáo xuất hiện. Trong số đó có nhiều công trình đã bị bụi thời gian phủ kín, chỉ còn lại trong các thư tịch cổ, cũng có những công trình được con người quan tâm, chăm sóc, bảo tồn, nên hiện nay vẫn giữ được vẻ cổ kính, linh thiêng mang nặng hào khí Phật giáo, đáp ứng được một phần nhu cầu hưởng thụ văn hóa tâm linh của đông đảo nhân dân…
Xem chi tiếtĐiện Thái Hòa và Điện Cần Chánh là hai công trình quy mô và có vai trò quan trọng bậc nhất trong khu vực Hoàng Thành và Tử Cấm Thành tại Kinh đô Huế thời Nguyễn (1802-1945). Xét dưới góc độ bố trí không gian và nghi lễ, hai ngôi điện này có mối quan hệ mật thiết với nhau và là biểu hiện tiêu biểu nhất của mối quan hệ giữa điện chính (chủ điện) của hai khu vực Ngoại triều và Nội đình. Bài viết dưới đây, thông qua việc tìm hiểu quy mô, cấu trúc và cách thức tổ chức không gian nghi lễ tại hai ngôi điện trên để làm rõ mối quan hệ giữa chúng.
Xem chi tiếtTrong bài viết dưới đây, thông qua việc giới thiệu và so sánh giữa Điện Thái Hòa và Điện Cần Chánh về quy mô, cấu trúc cũng như bố trí không gian nghi lễ, tác giả sẽ phân tích làm rõ mối quan hệ giữa hai công trình đặc biệt này, từ đó làm nổi bật lên tính độc đáo, sáng tạo và riêng có của kiến trúc Việt Nam truyền thống nói chung và kiến trúc cung đình thời Nguyễn nói riêng.
Xem chi tiếtLàng cổ Hội Kỳ thuộc xã Hải Chánh, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị là một trong số ít làng quê ở Quảng Trị còn giữ được những nét cổ xưa và lưu giữ nhiều dấu tích kiến trúc, cảnh quan truyền thống. Bài báo này tập trung nhận diện những giá trị di sản kiến trúc, cảnh quan làng cổ Hội Kỳ, những nguy cơ phá vỡ cấu trúc không gian làng và kiến trúc nhà ở truyền thống trong quá trình phát triển hiện nay. Trên cơ sở đó, bài báo đề xuất một số giải pháp bảo tồn và kế thừa những giá trị di sản kiến trúc, cảnh quan làng cổ Hội Kỳ.
Xem chi tiếtPhủ Tuy Lý Vương được xây dựng dưới triều Nguyễn (1802-1945), mang những đặc trưng văn hóa xã hội Việt Nam trong thời kỳ này. Phủ Tuy Lý Vương là công trình kiến trúc tiêu biểu cho nghệ thuật kiến tạo cảnh quan Việt Nam thế kỷ XIX. Nghiên cứu này đã tiến hành điều tra, phân tích và tổng hợp nghệ thuật kiến tạo cảnh quan phủ Tuy Lý Vương trên phương diện bố cục cảnh quan, thủ pháp xử lý không gian cảnh quan, kiến trúc cảnh quan và cây xanh cảnh quan. Kết quả của nghiên cứu này đã làm rõ giá trị nghệ thuật kiến tạo cảnh quan phủ Tuy Lý Vương và là cơ sở dữ liệu tham khảo cho các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực cảnh quan cổ điển trên Thế giới và Việt Nam.
Xem chi tiếtBình phong có từ bao giờ? Thật khó trả lời chính xác câu hỏi này, chỉ biết rằng, ở phương Đông, từ khi con người biết xây dựng nhà cửa thì các quan niệm về phong thuỷ cũng dần dần xuất hiện và từng bước hoàn thiện; chiếc bình phong ra đời cũng từ các nguyên lý của phong thuỷ học.
Xem chi tiếtTháp Chăm được thừa nhận về độ tinh tế. B.Broslier trong cuốn Indochine Carefour des arts (Pris 1961) nhận xét: “Về cấu trúc, tháp Chăm đẹp hơn tháp Khmer, sở dĩ như vậy là do họ (người Chăm) giữ được ý thức về chất liệu (gạch) và biết tôn trọng bản chất của nó, trong khi đó người Khmer có xu hướng dựng lên một khối bằng bất cứ vật liệu nào rồi chạm khắc lên. Nghệ thuật kiến trúc Chăm cân bằng, có nhịp điệu và sáng sủa hơn, nó tạo cho tháp Chăm một vẻ đẹp không thể bỏ qua”…
Xem chi tiếtTrong quá trình giao thoa văn hóa giữa văn hóa bản địa và văn hóa Ấn Độ, cư dân Đông Nam Á đã kết hợp để sáng tạo cho dân tộc mình những yếu tố văn hóa độc đáo không thể so sánh với bất kỳ dân tộc nào khác. Trong những thành tựu văn hóa đặc sắc đó,
nền nghệ thuật cổ điển Đông Nam Á nổi bật lên không chỉ là minh chứng cho sự giao lưu văn hóa mà còn bởi sự sáng tạo đa dạng, phong phú mang đầy màu sắc bản địa. Tôn giáo là nguồn cảm hứng chính của nghệ thuật cổ điển Đông Nam Á và nghệ thuật cổ điển ở Đông Nam Á là sự thể hiện, mang đậm dấu ấn thế giới tâm linh phong phú đó. Tôn giáo và nghệ thuật kết hợp, bổ sung cho nhau góp phần tạo nên bản sắc văn hóa của từng dân tộc trong khu vực Đông Nam Á.
…Tại huyện Nhơn Trạch, những ngôi nhà cổ có giá trị kiến trúc, văn hóa, lịch sử đã được các cấp, các ngành, nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đánh giá và công nhận. Việc bảo tồn và phát triển nhà cổ có ý nghĩa quan trọng đến sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương. Vì thế qua bài báo tác giả trình bày một số giải pháp để bảo tồn và phát triển nhà cổ Nhơn Trạch trong giai đoạn hiện nay.
Xem chi tiếtVùng đất Biên Hòa – Đồng Nai có quá trình hình thành và phát triển hơn 310 năm. Tiến trình này cho thấy một lịch sử lâu dài sinh sống cộng cư, giao lưu và ảnh hưởng văn hóa lẫn nhau của các cư dân sinh sống ở vùng đất này. Nhà ở thể hiện tâm tư tưởng, tình cảm, quan niệm sống của người Việt khi định cư ở vùng đất mới. Hình thái kiến trúc, cách bày trí, quy ước nề nếp sinh hoạt, tuổi thọ các ngôi nhà cổ… thực sự trở thành vốn di sản văn hóa quý giá. Các ngôi nhà cổ ở Biên Hòa – Đồng Nai có một giá trị văn hóa, lịch sử…
Xem chi tiếtNhà rường là một di sản đặc trưng của Huế, dù nhà rường không chỉ của riêng cố đô. Phía Bắc Huế, Quảng Trị, Quảng Bình cũng có nhà rường. Phía Nam Huế, Quảng Nam, Quảng Ngãi cũng có nhà rường. Thậm chí, nhà rường còn xuất hiện ở cả Tây Nam Bộ. Dù vậy, hễ nói đến nhà rường là người ta lại dễ nghĩ đến Huế!
Xem chi tiếtĐô thị Huế là một thành phố lịch sử đã chứng kiến nhiều sự kiện lịch sử-văn hóa của dân tộc Việt Nam. Qua hơn 3 thế kỷ xây dựng và phát triển của đô thị Huế, kể từ khi chúa Nguyễn Hoàng đặt nền móng đầu tiên cho việc hình thành một trung tâm chính trị ở Đàng Trong (1558), đô thị Huế được xây dựng theo 3 giai đoạn khác nhau: thời kỳ Hoàng gia (các chúa Nguyễn và các hoàng đế triều Nguyễn), thời kỳ thuộc địa (1875 – 1945) và thời kỳ từ sau 1945…
Xem chi tiếtPhủ đệ cũng là nơi còn bảo tồn đậm đặc lối sống “mệ” của dân Huế. Thâm trầm, nhẹ nhàng mà tinh tế, trọng nho nhã thi văn, khinh võ biền tiền bạc. Phủ đệ cũng là nơi ươm mầm những nhân cách lớn, những trí thức lớn của dân tộc như Tùng Thiện vương Miên Thẩm, Tuy Lý vương Miên Trinh… Những văn đàn thi xã do họ lập ngay trong phủ đệ nên từng là nơi hội tụ của danh sĩ hàng đầu cả nước…
Xem chi tiết