Văn hóa giao tiếp của người Êđê

Ngôn ngữ và văn hóa tạo nên đặc trưng của mỗi tộc người. Khi muốn nhận diện một dân tộc và khu biệt nó với dân tộc khác thì phải thông qua nghiên cứu ngôn ngữ và văn hóa của họ. Qua nghiên cứu ngôn ngữ của người Êđê, chúng tôi thấy rằng văn hóa giao tiếp của họ có những điểm tương đồng với người Việt như: hiếu khách, trọng tình cảm, trọng danh dự, trọng sự tế nhị và hòa thuận nhưng cũng có những điểm khác biệt như: trọng hình thức, lối nói chuyện dí dỏm, hài hước và đôi khi suồng sã, thô tục.

Xem chi tiết

Bước đầu tìm hiểu sự hình thành và biến đổi về nhân danh của tộc người Êđê ở Tây Nguyên

 Văn hóa Tây Nguyên nói chung và văn hóa tộc người Êđê nói riêng đã được nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước quan tâm từ rất sớm. Những năm đầu thế kỉ 20, Sabatier – viên công sứ Pháp tại Tây Nguyên đã sưu tầm nghiên cứu văn hóa dân gian Êđê với việc sưu tập, dịch và công bố bộ sử thi Dăm Săn nổi tiếng (in lần đầu ở Paris, năm 1927, lần sau ở Hà Nội, năm 1933). Ông cũng là người mở đầu việc sưu tầm, dịch và công bố luật tục của người Êđê,…Tiếp đến là hai nhà giáo Y Ut Niê, YJut Hwing đã tham gia biên soạn chữ viết cho tộc người này. Một số tác giả đã có nhiều năm và nhiều công trình nghiên cứu như Nguyễn Hữu Thấu, Ngô Đức Thịnh, Chu Thái Sơn, Phan Đăng Nhật, Đoàn Văn Phúc,…

Xem chi tiết

Bàn về dịch thành ngữ Anh-Việt (trên cơ sở ngữ liệu các thành ngữ có yếu tố màu sắc: xanh, đen, đỏ, trắng)

Tất cả các ngôn ngữ đều có thành ngữ [Langlotz, 2006; Wright, 1999]. Thành ngữ là sản phẩm ngôn từ của một ngôn ngữ [Nguyễn Đình Hùng, 2009], đi vào lời ăn tiếng nói hàng ngày của người bản ngữ một cách tự nhiên và, bởi vậy, trở thành vốn từ vựng quan trọng trong kho từ vựng của mỗi ngôn ngữ. Thành ngữ phản ánh những quan sát, cảm nhận và mang đặc trưng văn hóa và tư duy riêng của người bản ngữ. Thành ngữ vì thế là một kho báu bao chứa những trầm tích văn hóa đặc sắc và phong phú của một nền văn hóa.

Xem chi tiết

Kỹ năng viết và ngôn từ trong các loại bài viết khoa học bằng tiếng Anh

Cuộc tranh luận về nghiên cứu khoa học viết bằng tiếng Anh theo thể chủ động (Active Voice) hay thụ động (Passive Voice) vẫn chưa ngã ngũ. Và, viết bài báo khoa học để được chấp nhân cho công bố trên một trong các tạp chí chuyên ngành nổi tiếng và có uy tín trên thế giới thực sự không hề dễ chút nào. Ngay cả tác giả mà tiếng Anh là tiếng mẹ đẻ cũng cảm thấy khó. Điều quan tâm muốn nói, trong khoa học nếu bài báo không thể hiện xuyên suốt hai tiêu chuẩn vàng để được đánh giá “well-written”là tính đơn giản (simplicity) và trong sáng (Clarity), không tuân thủ cấu trúc “IMRAD” (Introduction – Method – Result – Discussion),…

Xem chi tiết

Một cái nhìn đối sánh về ngôn ngữ trong phú tiếng Việt

 Bằng việc sử dụng các phương pháp như: thống kê – phân loại, so sánh – đối chiếu và phân tích – tổng hợp, bài viết đã đi sâu phân tích và chỉ ra sự khác nhau về ngôn ngữ giữa phú cổ và phú mới tiếng Việt. Sự khác nhau đó thể hiện rất rõ ở ba yếu tố: câu, nhịp và từ ngữ sử dụng. Mỗi yếu tố có sự khác nhau riêng, giá trị nghệ thuật riêng nhưng tất cả đều chứng minh sự phát triển của ngôn ngữ phú nói riêng cũng như ngôn ngữ văn học nói chung.

Xem chi tiết

Từ và thuật ngữ chưa đúng

Trong bài viết này, tác giả nêu lên và phân tích một số từ, thuật ngữ được dùng phổ biến trên truyền thông mà nghĩa đích thực của chúng lại không phải là nghĩa mà tác giả muốn diễn đạt hoặc không khớp với định nghĩa của giới chuyên môn. Thực tế này dẫn đến cùng một diễn đạt có thể hiểu theo những cách khác nhau. Từ đó, có độ sai lệch về nghĩa của các từ và thuật ngữ gây nên sự hiểu nhầm, làm giảm sự trong sáng của tiếng Việt.

Xem chi tiết

Phân tích ngữ dụng trong dịch thuật từ góc độ giao tiếp liên văn hóa

 Dịch thuật từ lâu đã trở thành một mắt xích quan trọng của giao tiếp liên văn hóa. Hoạt
động dịch thuật không những đòi hỏi người dịch phải có kĩ năng phân tích văn bản, kiến thức chuyên ngành, am hiểu văn hóa của ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích mà còn phải nhạy bén, tinh tế và sáng tạo, vận dụng đúng ngữ cảnh, phải từ bối cảnh của ngữ cảnh và văn hóa nắm được hàm nghĩa ngữ dụng…

Xem chi tiết

Giao tiếp liên văn hóa Việt – Anh dưới góc nhìn nhân học giao tiếp

Ở Việt Nam cũng như trên thế giới, hiện nay có rất nhiều nghiên cứu về văn hóa, ngôn ngữ, mối quan hệ giữa chúng và vai trò của văn hóa trong giảng dạy ngôn ngữ. Bài viết giới thiệu khía cạnh của liên văn hóa trong giao tiếp tiếng Việt và tiếng Anh. Một số nội dung sơ lược về nhân học giao tiếp và các khái niệm liên quan như cấu trúc hội thoại, hàm ý hội thoại, phép lịch sự… trong sử dụng ngôn ngữ liên văn hóa được bàn bạc, phân tích dưới ánh sáng của nhân học giao tiếp…

Xem chi tiết

Từ cổ, từ lịch sử, từ địa phương trong địa danh Nam Bộ

Trong địa danh Nam Bộ có hàng trăm từ cổ, từ lịch sử và từ địa phương. Trước hết, từ cổ là những từ được sử dụng ngày xưa, nay được thay thế bằng những từ đồng nghĩa tương ứng. Các địa danh Bảy Háp, Ngả Bát, Ngả Cạy… thuộc loại này. Kế đến, từ lịch sử là những từ được sử dụng trước kia, nay đối tượng của nó không còn nữa, gồm các từ chỉ các đơn vị hành chính cũ (Long Châu Hà), các chức danh cũ (Chưởng Cơ), các công trình xây dựng cũ (bảo). Sau cùng, từ địa phương là những từ chỉ phổ biến ở một số địa phương, gồm những từ chỉ tên cây (Cây Sộp), tên địa hình (Bưng Môn), tên các con vật (Cá tra),…

Xem chi tiết

Sự cần thiết của từ điển song ngữ Việt – Khmer, Khmer – Việt

Bộ Từ điển song ngữ Việt – Khmer, Khmer – Việt của Trường Đại học Trà Vinh ra đời sẽ là một bổ khuyết cho việc phát triển của ngành từ điển học, hỗ trợ đắc lực cho việc học song ngữ Khmer – Việt, đồng thời góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và thực hiện nhiệm vụ chính trị hợp tác giữa hai nước Việt Nam – Campuchia.

Xem chi tiết

Viết thuật ngữ khoa học, tên người và địa danh

Bài báo đề nghị viết địa danh và tên người nước ngoài trong văn bản tiếng Việt chủ yếu dựa vào cách viết bằng ký tự latin đã được những nước có địa danh và tên người đó công bố. Đồng thời chú ý đến đặc điểm của cách viết tiếng Việt. Trên cơ sở kinh nghiệm được tích lũy trong hơn nửa thế kỷ trong Các Khoa học Trái Đất, bài báo giới thiệu cách viết thuật ngữ địa chất đã được đồng thuận của đại đa số các nhà địa học Việt Nam.

Xem chi tiết

Henri Maspero và Ngành Nghiên cứu Lịch sử Ngữ âm Tiếng Việt

Không ai có thể phủ định ngành nghiên cứu lịch sử ngữ âm tiếng Việt với tư cách là một lĩnh vực Việt ngữ học cận hiện đại đã được bắt đầu với công trình nghiên cứu Etudes sur la phonétique historique de la langue annamite. Les initiales (1912) của Henri Maspero. Việc nghiên cứu lịch sử ngữ âm tiếng Việt gặp nhiều khó khăn hơn so với tình hình nghiên cứu này trong tiếng Hán, ví dụ như công trình của Bernhard Karlgren (1915-1926)….

Xem chi tiết

Kiểu gõ mới giúp tăng tốc gõ tiếng Việt ở máy tính

… Kiểu gõ CVNSS 4.0 này cho phép bung ra chữ Quốc Ngữ (CQN), tức chữ Việt hiện nay, ở mọi môi trường. Đồng thời, chỉ dùng kiểu gõ CVNSS4.0 ở EVKey, bạn có thể tiết kiệm thời gian gõ từ 15% đến gần 25%, tùy theo số lượng từ có vần dài của văn bản. Văn bản càng nhiều từ có vần dài thì thời gian gõ tiết kiệm được sẽ càng lớn. Thời gian gõ tiết kiệm được sẽ còn nhiều hơn nữa, khi bạn cài thêm macro gõ tắt các từ bạn thường dùng vào ‘Bảng gõ tắt’ ở EVKey…

Xem chi tiết

Ngữ nghĩa của một số từ trong phương ngữ Quảng Trị

Trong bài báo, chúng tôi đối chiếu ngữ nghĩa của từ địa phương Quảng Trị với từ toàn dân theo các lớp loại một cách có hệ thống, đồng thời kết hợp đối chiếu ngữ nghĩa từng từ cụ thể. Từ đó, thấy được sắc thái địa phương, sắc thái văn hóa, vai trò của từ trong đời sống xã hội của cộng đồng người địa phương. Đây còn là căn cứ quan trọng để thực hiện chuẩn hóa ngôn ngữ và giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt…

Xem chi tiết

Vấn đề lựa chọn ngôn ngữ tiếng Việt trong tiểu thuyết của một số nhà văn hải ngoại đương đại

Khác với các nhà văn trong nước, trong hành trình sáng tạo, những nhà văn sống và sáng tác ở nước ngoài luôn đứng trước những lựa chọn về ngôn ngữ: sáng tác bằng ngôn ngữ thứ nhất (tiếng Việt) hay bằng ngôn ngữ thứ hai (ngôn ngữ nơi trú xứ). Việc lựa chọn tiếng Việt trong sáng tạo nghệ thuật đối với các nhà văn hải ngoại không chỉ liên quan đến vấn đề lựa chọn chất liệu nghệ thuật (ngôn từ) mà còn liên quan đến thái độ ứng xử với ngôn ngữ và văn hóa Việt…

Xem chi tiết

Những vấn đề đặt ra trong nghiên cứu tiếng Sán Dìu ở Việt Nam hiện nay

Trong khuôn khổ của bài viết này, chúng tôi khái quát lại tình hình nghiên cứu tiếng Sán Dìu ở Việt Nam. Thực tế cho thấy, hầu hết các nghiên cứu về tiếng Sán Dìu ở Việt Nam mới chỉ dừng lại ở cấp độ ngữ âm, bắt đầu xuất hiện một vài bài viết về từ vựng, ngữ nghĩa. Đây chính là cơ sở để xác định những vấn đề đặt ra hiện nay trong nghiên cứu ngôn ngữ này trên một số phương diện: Cội nguồn và loại hình; cấu trúc ngôn ngữ; chữ viết…

Xem chi tiết

Một số đặc điểm của yếu tố Hán trong tiếng Nhật – Qua cách nhìn đối chiếu với yếu tố Hán trong tiếng Việt

Là nước nằm trong vùng ảnh hưởng của văn hóa Trung Hoa, văn hóa chữ Hán, trong quá trình tiếp xúc với đất nước này trên nhiều phương diện từ trong lịch sử cho đến tận ngày nay, cũng giống như Việt Nam, Nhật Bản đều tiếp nhận vào trong hệ thống từ vựng của mình lượng lớn các từ Hán, ở tiếng Nhật là âm, nghĩa và chữ viết; ở tiếng Việt hiện đại là âm và nghĩa…

Xem chi tiết

Những con đường hình thành thuật ngữ thời trang tiếng Anh

Dựa trên nguồn tư liệu khảo sát thực tế, bài viết tìm hiểu những con đường hình thành thuật ngữ thời trang tiếng Anh. Kết quả nghiên cứu cho thấy, trong tiếng Anh, thuật ngữ thời trang được hình thành theo bốn con đường: Thuật ngữ hoá từ thông thường; Tạo thuật ngữ mới dựa trên cơ sở ngữ liệu vốn có; Vay mượn thuật ngữ nước ngoài; Vay mượn thuật ngữ khoa học liên ngành. Bài viết đã tập trung tìm hiểu đặc điểm của từng con đường hình thành thuật ngữ, để thấy rằng những con đường này đã làm đa dạng và phong phú hệ thuật thời trang trong tiếng Anh.

Xem chi tiết

Những kĩ thuật phiên dịch ngôn ngữ kí hiệu cơ bản

Bài viết giới thiệu và phân tích các kĩ thuật cơ bản để chuyển nghĩa từ ngôn ngữ kí hiệu (NNKH) sang một ngôn ngữ khác trong giao tiếp, bao gồm: kĩ thuật sử dụng trường từ vựng; kĩ thuật sử dụng kí hiệu phân loại và kĩ thuật đặt câu hỏi. Đây là cơ sở lí luận cho lí thuyết phiên dịch NNKH, giúp rèn luyện kĩ năng phiên dịch NNKH.

Xem chi tiết

Sự mai một ngôn ngữ của một số dân tộc thiểu số ở Việt Nam

Mai một ngôn ngữ là hiện tượng một dân tộc mất dần hoặc mất hẳn tiếng mẹ đẻ, do không sử dụng trong đời sống, thậm chí coi ngôn ngữ khác là tiếng mẹ đẻ của mình. Trên thực tế, không ít dân tộc thiểu số ở Việt Nam đang đứng trước nguy cơ này, đồng thời thất lạc các hình thái văn hóa được lưu giữ. Cần có những biện pháp cấp bách và thiết thực giúp bảo tồn và phát triển các ngôn ngữ của các dân tộc thiểu số: nghiên cứu khoa học (cơ bản và ứng dụng); hoạch định chính sách; giáo dục ngôn ngữ và sử dụng ngôn ngữ các dân tộc thiểu số trên các phương tiện truyền thông đại chúng;…

Xem chi tiết