Những vấn đề chung

Thương nhân Bồ Đào Nha là thế lực tiên phong trong quá trình mở rộng thương mại và truyền giáo đến phương Đông thế kỷ XVI – XVII. Họ sớm xây dựng thành công hệ thống thương điếm liên hoàn xuyên lục địa bắt đầu từ Lisbon đến Nhật Bản. Trong đó, Nagasaki là một trong những thương điếm quan trọng góp phần duy trì mạng lưới hoạt động thương mại của Bồ Đào Nha ở Đông Á và mang lại những lợi nhuận lớn cho Bồ Đào Nha. Do đó, bài viết cố gắng tập trung phân tích vai trò của thương điếm Nagasaki trong việc duy trì và phát triển mạng lưới thương mại của Bồ Đào Nha ở Đông Á.

Luật tục hay còn gọi là tập quán pháp, luật lệ, lệ tục, phong tục, hương ước… đây chính là một hệ thống bao gồm các phép tắc, phép xử sự được áp dụng rộng rãi trong cộng đồng làng bản dân tộc thiểu số. Những chuẩn mực đó được cả cộng đồng thừa nhận, thực hiện tạo nên sự thống nhất và sự cân bằng trong xã hội. Luật tục cũng là tri thức về môi trường tự nhiên, về sản xuất nương rẫy, hái lượm, săn bắt, đánh cá, tri thức về xã hội và ứng xử giữa người với người, tri thức về đời sống văn hoá, nghi lễ và phong tục… Nghiên cứu này bước đầu phân tích khái niệm, đặc điểm của luật tục nhằm làm sáng tỏ bản chất của nó dựa trên góc nhìn và phương pháp nghiên cứu dân tộc học.

Xuất phát từ những yêu cầu thực tế của việc không ngừn mở rộng lãnh thổ và bảo vệ vùng biên cương, đảm bảo sự lưu thông của con đường buôn bán tơ lụa trên bộ qua các nước Tây vực, các vị vua nhà Đường (618-907) đã đặt ra một chức quan gọi là Tiết độ sứ. Nắm trong tay các quyền quân sự, hành chính, tài chính và giám sát, các Tiết độ sứ ngày càng lớn mạnh cả về số lượng và thế lực, mang trong mình những mưu đồ chính trị riêng, tiêu biểu là An Lộc Sơn và cuộc nổi loạn An – Sử (755), đưa tới sự hình thành cục diện Phiên trấn, đánh dấu bước ngoặt từ thịnh trị đến suy vong của vương triều nhà Đường.

Bài viết phân tích những phương thức làm giàu của quý tộc mới ở Anh từ thế kỉ XV đến thế kỉ XVII bằng phương pháp lịch sử và phương pháp logic. Kết quả nghiên cứu cho thấy quý tộc mới ở Anh đã vận dụng nhiều phương thức để có thể làm giàu: trực tiếp canh tác hoặc cho thuê đất, tiến hành cải tiến nông nghiệp; rào đất; chuyển đổi đất canh tác sang đất trồng cỏ nuôi cừu; khai mỏ và luyện kim; sở hữu những chức vụ ở trung ương và địa phương; hôn nhân với những gia đình quyền quý hoặc giàu có…

Bài viết thể hiện một góc nhìn về lối tiếp cận và ứng xử với nền khoa học kỹ thuật phương Tây của tầng lớp trí thức trong xã hội phong kiến thông qua việc phân tích các trước tác mà họ để lại. Từ đó, bài viết góp thêm một khía cạnh để lý giải tại sao nước Việt Nam thời trung đại lại không thể tiếp biến và làm chủ thành công những tri thức của nền khoa học kỹ thuật phương Tây dù đã có điều kiện để tiếp xúc và làm quen với chúng, để rồi sau đó phải nhận lấy những hậu quả nặng nề.

Bài báo giới thiệu về vai trò của già làng trong phát triển bền vững hiện nay. Chúng tôi tập trung làm rõ vai trò của già làng ở một số vấn đề như: vai trò trong xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế; vai trò trong bảo tồn văn hóa tộc người; trong giữ gìn an ninh, trật tự xã hội; trong kiến tạo xã hội và xây dựng lối sống văn minh. Qua đó, giúp các cơ quan quản lý nhà nước tham khảo đưa ra những kế hoạch bảo tồn và phát huy vai trò của thiết chế này trong bối cảnh mới.

Hai kiểu nhân vật: chấn thương tinh thần và lưỡng hóa nhân cách, là kiểu nhân vật đặc trưng theo cách nhìn phân tâm học thể hiện qua phẩm chất định tính của chúng. Một mặt, hai kiểu nhân vật này góp phần lý giải năng lực trực giác của con người, mặt khác cho thấy sự xung đột giữa nguyên tắc khoái cảm (le principe du plaisir) như là nhu cầu, tham vọng, đòi hỏi đủ loại… và nguyên tắc thực tế (le principe de la réalité), như là nguyên tắc điều chỉnh các ham muốn, ức chế các dục vọng, tiết độ các nhu cầu…

Bài viết này, bằng cách nhìn nhận tổng quan về hệ thống các tạp chí khoa học tại Việt Nam tham gia phản biện khoa học và phản biện xã hội, đồng thời khảo sát cụ thể trên một số trường hợp, sẽ chỉ ra một số thực trạng phát triển của hệ thống này, cả về ưu điểm và nhược điểm. Từ đó đề xuất một số giải pháp để giải quyết vấn đề. Về mặt chuyên môn, bài viết được tiếp cận dưới góc độ và quan điểm của ngành báo chí và truyền thông.

Từ một vài thập kỷ gần đây, theo xu hướng hiện đại và hội nhập quốc tế, ngành khoa học lịch sử đã có định hướng nghiên cứu theo quan điểm toàn diện. Việc phản ánh lịch sử ngày càng khách quan, trung thực và toàn diện đã trở thành mục tiêu phấn đấu của các sử gia trong thời kỳ hiện đại. Các khuynh hướng tiếp cận mới trong nghiên cứu lịch sử trở thành vấn đề quan trọng, được quan tâm trong công việc nghiên cứu….

…Chất lượng nguồn nhân lực của các vùng KT -XH trong cả nước ngày càng được cải thiện nhưng vẫn còn ở mức thấp. Vì vậy, làm thế nào để rút ngắn sự chênh lệch, từng bước nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của cả nước đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập và phát triển là trách nhiệm thuộc về cả quốc gia, dân tộc và toàn xã hội.

…Từ cơ sở lý luận về “hệ thống hóa” và “đánh giá” các công trình nghiên cứu về chính sách dân tộc từ năm 1986 đến nay rút ra những thành công và khoảng trống trong nghiên cứu chính sách dân tộc và ban hành chính sách dân tộc. Từ đó, khuyến nghị, ban hành chính sách dân tộc giai đoạn 2019-2025 và giai đoạn tiếp theo nhằm thực hiện tốt đường lối đổi mới của Đảng trong thời kỳ đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập kinh tế quốc tế ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi.

Bài viết tập trung mô tả, đánh giá thực trạng của hình thức lời bình trong các chương trình truyền hình Tiếng Tày – Nùng ở Việt Nam hiện nay, phân tích nguyên nhân của các hạn chế; trên cơ sở ấy, đề xuất những giải pháp khắc phục giúp nâng cao chất lượng lời bình của các chương trình Truyền hình Tiếng Tày – Nùng nói riêng, các chương trình Truyền hình tiếng dân tộc nói chung.

Bài viết bàn đến tên ngôn ngữ các dân tộc ở Việt Nam; từ đó đề xuất cách gọi và cách viết các tên nêu trên: Căn cứ vào cách đọc tên dân tộc và tên các nhóm địa phương ở nguyên ngữ để phỏng âm (đọc) theo tiếng Việt; Phiên chuyển bằng chữ Quốc ngữ có thay đổi một vài quy tắc Quốc ngữ cho phù hợp với cách đọc cách viết ở các ngôn ngữ dân tộc thiểu số.

Bài viết đề cập đến chức năng và vai trò của miếu/hội quán Nhị Phủ của người Hoa gốc Phúc Kiến ở TPHCM. Miếu có hai chức năng chính là liên kết xã hội và phúc lợi xã hội. Miếu cũng có vai trò quan trọng trong đời sống kinh tế và xã hội của người Hoa. Hoạt động trong lĩnh vực thương mại, người Hoa thường phải đối mặt với nhiều may rủi, nên cầu cúng là nhu cầu tất yếu. Trong đời sống xã hội, người Hoa còn dựa vào tín ngưỡng để phấn đấu rèn luyện về tư cách, phẩm chất đạo đức của mình…

Bài viết này tập trung nghiên cứu sapo trong tác phẩm phỏng vấn báo in trên Báo Đà Nẵng năm 2017, 2018 và 2019. Bằng việc khảo sát, phân tích các bài phỏng vấn được đăng tải trong 3 năm gần đây, bài viết cũng đưa ra một số gợi ý về việc sử dụng sapo nhằm nâng cao chất lượng tác phẩm phỏng vấn trên Báo Đà Nẵng, đáp ứng nhu cầu thông tin ngày càng cao của độc giả.

… Cách đặt tiêu đề dưới dạng câu nghi vấn có tác dụng thu hút sự chú ý hoặc gợi lên sự tò mò của độc giả thông qua việc đặt câu hỏi, từ đó khiến người đọc phải tư duy, suy đoán, nhận định trước khi đọc tiếp để tìm ra câu trả lời…