Bài viết nghiên cứu khoa học (2016)

 H’mon là một loại hình nghệ thuật của tộc người Bahnar ở Tây Nguyên được xem là sử thi. Ngôn ngữ sử thi-h’mon là một dạng ngôn ngữ đặc biệt, bao gồm các làn điệu dân ca của tộc người Bahnar được cách điệu, đan xen với các câu chữ vần vè, ngôn ngữ hình ảnh. H’mon được diễn xướng trong một không gian thiêng với niềm tôn kính của nghệ nhân hát kể sử thi và người thưởng thức sử thi. Sử thi-h’mon của người Bahnar thường là sử thi liên hoàn….

…Những tư tưởng chủ đạo của phong thuỷ như: tàng phong đắc thuỷ, coi trọng hướng nam, di thể thụ âm… được văn xuôi tự sự trung đại Việt Nam tiếp nhận. Sự ảnh hưởng này một mặt phản ánh sự tác động của Đạo giáo, văn hoá Trung Hoa vào trong văn học nước nhà nhưng mặt khác cũng thể hiện tinh thần tự cường văn hoá Việt (thông qua những tranh tài, đấu trí, đấu phép của các thầy địa lí, thần linh, người dân nước Nam và Bắc quốc).

Trong phạm vi bài này, chúng tôi bàn về một số tư tưởng triết học thể hiện trong tục ngữ Việt Nam. Từ những câu tục ngữ ngắn gọn, súc tích, ta có thể tìm thấy những câu trả lời cho những vấn đề triết học và qua đó, thấy được giá trị chân lý, giá trị nhân văn của tư tưởng triết lý dân gian.

 Xu hướng lược bớt những tín hiệu biểu cảm trực tiếp trong thơ đã tạo điều kiện cho sự thâm nhập của chất tự sự vào thơ. Một trong những tác giả đầu tiên thể hiện sự đổi mới như thế trong thơ là Trần Tế Xương. Mỗi bài thơ của ông được ví như một câu chuyện có cốt truyện, các nhân vật đều được gọi tên cụ thể. Và đặc biệt, thời gian, không gian trong thơ Tú Xương mang những đặc điểm của thời gian, không gian trong văn xuôi.

Trần thuật là phương diện hình thức cơ bản của tác phẩm tự sự, có vai trò rất quan trọng trong việc chuyển tải ý đồ nghệ thuật cũng như thái độ thẩm mĩ của nhà văn. Bài viết này nhằm tổng kết, khái quát hóa bình diện điểm nhìn trần thuật – một bình diện nổi bật, thể hiện rõ sự đổi mới của thực tiễn văn xuôi nước ta sau 1975 và góp phần khắc họa trung thực bức tranh văn học sử mà người đọc, người học, người dạy Ngữ văn hiện nay đang quan tâm.

Bài viết đề cập một cách tổng quát vấn đề thể loại, giá trị nội dung và đặc điểm nghệ thuật của các tác phẩm feuilleton trong văn xuôi trào phúng Bulgakov giai đoạn những năm 1920 và đi sâu phân tích “Những cuộc phiêu lưu của Chichikov” – một tác phẩm feuilleton cụ thể, tiêu biểu thuộc thể loại này của ông.

Sau Đổi mới 1986, tư tưởng phê bình văn học Việt Nam có nhiều thay đổi. Trí thức Việt hướng ra thế giới để học hỏi, tiếp thu và truyền bá các tư tưởng tích cực vào Việt Nam. Điển hình, có thể kể đến phê bình xã hội học, phê bình đối thoại, phê bình phân tâm học, phê bình hiện sinh, phê bình hậu hiện đại và gần đây nhất là phê bình kí hiệu học. Mỗi hướng phê bình đều có mặt mạnh mặt yếu của nó và đã làm phong phú đời sống văn học Việt Nam.