Lúc đi trắng, lúc về đen

Người dịch: NGUYỄN VĂN NGỌC , TRẦN LÊ NHÂN 

Một hôm trời nắng Dương-Bố đi chơi. Khi ở nhà ra, thì mặc áo trắng, đi được nửa đường, gặp trời mưa, quần áo ướt hết, mới vào ẩn mưa ở nhà bà con. Người ấy thấy Dương-Bố ướt cả cho mượn cái áo thâm.

Một lúc trời tạnh, Dương-Bố mặc áo thâm về nhà. Con chó trông thấy, vừa cắn vừa xua đuổi.

Anh là Dương-Chu chạy ra bảo:
“Đừng đánh nó làm gì! Nó đuổi như thế cũng phải. Giả sử con chó trắng nhà ta, lúc đi thì trắng, lúc về thì đen, phỏng em có không lấy làm lạ mà không ngờ được không?”

Liệt -Tử

GIẢI NGHĨA:

– Áo thâm : áo sắc đen

– Ần mưa : núp một chỗ để tránh mưa

–  Giả sử : ví bằng

– Dương-Chu : người đời chiến quốc xướng lên các học thuyết vị kỷ.

– Liệt-tử: sách của Liệt – ngữ – Khấu hay người truyền học thuyết của Liệt – ngữ – Khấu soạn ra, có tám quyển, sau nhà Đường, nhà Tống đặt tên là Sung-hư-chân-kinh, hay Sung-hư chí-đức chân-kinh.

LỜI BÀN:
– Lúc đi mặc áo trắng, lúc về mặc áo thâm, chính mình không biết mình thay đổi, con chó thấy khác thì xua đuổi. Mình đánh nó chẳng hóa ra lầm lắm ru! Lỗi tại mình thay đổi không tại con chó cắn xằng. Vậy nên ở đời khi mình làm điều gì khác thường, mà người ta không rõ, thì tất nhiên người ta bàn trái bàn phải. Nếu mình không tự xét mình thay đổi hay hay dỡ, chỉ biết trách người nghị luận nọ kia, thỉ chẳng khác nào như Dương-Bố đánh chó trong truyện nầy.

Nguồn: Liệt -Tử
Cổ Học Tinh Hoa – NXB: Thọ-Xuân (Saigon), Năm 1925

Ban Tu Thư (thanhdiavietnamhoc.com)
Hình đại diện: colouriseSG – Ban tu Thư thiết lập.
Nguồn ảnh: https://vietnamnet.vn/