Triều Nguyễn

Bài viết cho thấy hoạt động ngoại thương phát triển mạnh mẽ trong gần hai thế kỉ ở Đàng Trong nói chung và Quảng Nam nói riêng đã góp phần lớn giúp cho các chúa Nguyễn không ngừng củng cố và phát triển chính quyền, mở rộng lãnh thổ cũng như tạo thành đối trọng với chính quyền họ Trịnh ở Đàng Ngoài. Trong quá trình triển khai các chính sách thúc đẩy ngoại thương ở Đàng Trong, Quảng Nam được các chúa Nguyễn chú trọng đầu tư, hỗ trợ nhiều nhất và hoạt động ngoại thương ở địa phương này cũng mang về nguồn thu lớn nhất cho chính quyền Đàng Trong thời bấy giờ…

Dưới triều Nguyễn, Hà Tiên là địa đầu biên giới có liên hệ trực tiếp đến công cuộc xây dựng, phát triển và bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của đất nước trên vùng biên giới Tây Nam. Do đó, triều Nguyễn đã ra sức đẩy mạnh các hoạt động xây dựng và củng cố hệ thống các cơ sở phòng thủ trên vùng đất này nhằm tăng cường tiềm lực quốc phòng nơi đây. Mục đích của bài viết này là phục dựng lại diện mạo hệ thống cơ sở phòng thủ trên vùng đất Hà Tiên như một phần quan trọng trong công cuộc bảo vệ và phát triển vùng biên giới Tây Nam của triều Nguyễn trong giai đoạn 1802-1859.

Gạo là mặt hàng lương thực quan trọng đối với cuộc sống của người dân. Vì thế sự dồi dào hay khan hiếm gạo sẽ tác động không nhỏ đến tình hình an ninh lương thực của đất nước. Trong nửa sau thế kỉ XIX, triều đình Tự Đức đã ban hành nhiều chính sách quản lý gạo như: điều chỉnh giá cả, chẩn cấp cho nhân dân bị thiên tai, vận tải lúa gạo và lưu trữ ở kinh đô, ban hành nhiều lệnh cấm xuất khẩu lúa gạo và khuyến khích nhiều thương nhân nước ngoài mang gạo đến Việt Nam buôn bán. Các chính sách quản lý gạo đã tác động mạnh mẽ đến tình hình chính trị trong nước, tình hình an sinh xã hội và sự phát triển ngoại thương của Việt Nam nửa sau thế kỉ XIX.

Hiệp ước Versailles ngày 28.11.1787 là văn bản pháp lý đầu tiên thể hiện quan hệ chính thức giữa nhà nước Việt Nam và nhà nước Pháp. Bản thân việc ký kết nằm trong bối cảnh cách mạng tư sản phương Tây nói chung, Cách mạng tư sản Pháp nói riêng đang diễn ra và ở Việt Nam là một cuộc nội chiến ác liệt sau khi khởi nghĩa Tây Sơn bùng phát (1771)… Xung quanh việc ký kết hiệp ước, nội dung hiệp ước và những hệ lụy của nó đã đặt ra nhiều vấn đề về sự thắng thế của nhà Nguyễn đối với nhà Tây Sơn, về đánh giá chính sách ngoại giao đối với phương Tây của triều Nguyễn, về quan hệ Pháp – Việt về sau. Bài viết này nêu ra một vài suy nghĩ cần lưu ý thêm chung quanh hiệp ước nói trên.

Văn thư là từ gốc Hán, dùng để chỉ chung các loại văn bản, bao gồm cả văn bản do cá nhân, gia đình, dòng họ lập ra (như đơn từ, di chúc…) và văn bản do các cơ quan nhà nước ban hành52. Hành chính là những quy định mang tính chuẩn mực, thường được dùng trong hoạt động quản lý nhà nước. Văn thư hành chính là thuật ngữ để chỉ các loại văn bản do cơ quan nhà nước ban hành và những chế độ, quy định liên quan đến quá trình tạo lập, chuyển giao, quản lý những văn bản đó…

Bài viết tìm hiểu về tổ chức quân đội Việt Nam thời kì chúa Nguyễn và vương triều Nguyễn từ cuối thế kỉ XVI đến nửa đầu thế kỉ XIX. Chính quyền chúa Nguyễn và các vị vua đầu triều Nguyễn đã xây dựng được một lực lượng quân đội ngày càng lớn mạnh, tinh nhuệ, với đầy đủ các binh chủng, được trang bị vũ khí hiện đại đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng, củng cố bộ máy chính quyền, bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của quốc gia.

 Đề tài “Chính sách “giáo hóa” của triều Nguyễn đối với vùng núi miền Trung (1802-1883)” nghiên cứu về công cụ “quyền lực mềm” đã được triều Nguyễn sử dụng như một chính sách cai trị và được áp dụng lần đầu tiên tại vùng núi miền Trung Việt Nam.

Trong khi nghiên cứu về thơ Ngự chế của vua Minh Mạng, chúng tôi thật sự ngạc nhiên với thể tài về vũ (mưa) mà nhà vua sử dụng để làm những bài thơ của mình. Trong những bài thơ về vũ ấy là biết bao xúc cảm của Minh Mạng về một nước thuần nông trọng nông. Một nước như vậy thì vấn đề mưa nắng thuận hòa là điều hết sức cần thiết để đảm bảo cho một vụ mùa bội thu. Cũng vì những suy nghĩ ấy mà chúng tôi đối chiếu với chính sử triều Nguyễn để làm sáng tỏ sự quan tâm của Minh Mạng đối với vấn đề đảo vũ (cầu mưa).